พิมพ์ครั้งแรก มิถุนายน 2561
เรียบเรียงโดย พัชรี อังกูรทัศนียรัตน์
จากงานอบรมหลักสูตร “นักขับเคลื่อนสังคม: สร้างความเข้มแข็งที่ฐานราก” ของแผนงาน นธส. (ปี 2558-2560)
จัดพิมพ์โดย
แผนงานเสริมสร้างศักยภาพผู้นำการเปลี่ยนแปลงเพื่อสร้างความเป็นธรรมทางสังคมและสุขภาพ (นธส.)
สนับสนุนโดย
สำนักสนับสนุนสุขภาวะประชากรกลุ่มเฉพาะ (สำนัก 9) สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)
สารบัญ
คำนำ
บทนำ
1 เสริมพลัง
- ฟังอย่างลึกซึ้ง
- ฟื้นฟูอำนาจภายใน
- กระบวนการข้ามขอบ
- ผ่อนพักตระหนักรู้
2 สร้างภาวะการนำ
- อำนาจและแหล่งอำนาจ
- ภาวะนำร่วม
- พัฒนาการกลุ่ม
- บทบาทตามหลักสี่ทิศ
- ทักษะ facilitator เพื่อสร้างอำนาจร่วมในกลุ่ม
3 สานเครือข่าย
- งานจัดตั้งและเชื่อมเครือข่าย
- ขยายแนวร่วมด้วยสายรุ้งพันธมิตร
4 สรรค์สร้างขบวน
- รูปแบบขบวนการเคลื่อนไหวทางสังคม
- แนวคิดความเป็นธรรมทางสุขภาพ
- แนวคิดและอุดมการณ์ทางการเมือง
- กระบวนทัศน์ใหม่ของการขับเคลื่อนสังคม
บทส่งท้าย
บรรณานุกรม
หนังสือเล่มนี้จะชวนคุณมาค้นหาเส้นทางสู่การขับเคลื่อนสังคมเพื่อการเปลี่ยนแปลงจากฐานรากร่วมกัน
เพราะงานขับเคลื่อนสังคมไม่อาจทำได้โดยคนคนเดียว แต่จำเป็นต้องผนึกกำลังกันเป็นขบวนเพื่อไปให้ถึงเป้าหมายสังคมที่เท่าเทียมเป็นธรรม
เปรียบได้กับฝูงมดเกาะกันเป็นแพเอาชีวิตรอดจากจมน้ำ พวกมันรวมพลังเกาะเกี่ยวกันและกันเป็นสะพานข้ามพื้นที่ว่างเปล่ากลางอากาศจากใบไม้ต้นหนึ่งสู่อีกต้นหนึ่ง หากตัวใดตัวหนึ่งเกี่ยวพลาดก็ยังมีตัวอื่นๆ ร้อยรัดกระหวัดไว้
ไม่มีอะไรการันตีว่าพวกมันจะไม่ถูกสะบั้นลงด้วยปัจจัยภายนอกอื่นๆ ที่แข็งแรงกว่า
แต่มันก็พร้อมจะฟื้นสภาพแม้ต้องเริ่มนับหนึ่งใหม่
นักขับเคลื่อนสังคมก็เช่นกัน เราต่างก็เหมือนมดงานตัวหนึ่ง
มีภารกิจ หน้าที่ความรับผิดชอบต่างๆ กัน กระนั้นเราก็ต้องเกาะเกี่ยวกันเป็นเครือข่ายเป็นขบวนการเพื่อไปให้ถึงเป้าหมาย
มีตัวแปรมากมายเป็นเงื่อนไขให้ขบวนอาจต้องสะดุดหยุดลงถึงขั้นแตกพ่ายไม่เป็นท่า นั่นคือบทพิสูจน์ความเข้มแข็งภายในของแต่ละคน เราไม่อาจละเลยการฝึกฝนความมั่นคงภายในไปพร้อมกับทำงานขับเคลื่อนสังคมได้เลย
เพราะงานขับเคลื่อนสังคมไม่ใช่สูตรคณิตศาสตร์ ไม่มีตำราเล่มใดบอกว่าเราจะทำได้อย่างไร
มีแต่ต้องลงมือทำ ลองผิดลองถูก ถอดบทเรียน เรียนรู้ด้วยตัวเองเท่านั้น
มาสำรวจแนวคิด ค้นหาเครื่องมือ ผ่านกระบวนการ 4 ขั้น
- เสริมพลังด้านใน
- สร้างภาวะนำร่วม
- สานเครือข่าย
- สรรค์สร้างขบวน
เราเชื่อว่านี่คือบันไดขั้นต้นสู่การเป็น “นักขับเคลื่อนสังคม” เพื่อการเปลี่ยนแปลงจากฐานรากที่แท้จริง