ครั้งที่ 9 : การศึกษาดูงานและสรุปบทเรียน

แผนงาน นธส. จัดกิจกรรม หลักสูตรนักจัดระบบชุมชน รุ่นที่ 2

หัวข้อ “การศึกษาดูงานและสรุปบทเรียน”

เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม – 2 สิงหาคม 2560

ณ โฮงเฮียนแม่น้ำของ และณ โรงแรมไอบิส สไตล์ เชียงของ ริเวอร์ฟร้อนท์ อ.เชียงของ จ.เชียงราย

การศึกษาดูงานโฮงเฮียนแม่น้ำของ

คุณนิวัฒน์ ร้อยแก้ว (ครูตี๋) ผู้อำนวยการโฮงเฮียนแม่น้ำของ ได้เล่าประสบการณ์และบทเรียนการจัดตั้งกลุ่มรักษ์เชียงของและโฮงเฮียนแม่น้ำของ ซึ่งมีเป้าหมายในการพัฒนาพื้นที่ริมแม่น้ำโขงให้มีความยั่งยืน โดยใช้ต้นทุนท้องถิ่นที่มี ทั้งประวัติศาสตร์ ระบบนิเวศ และวัฒนธรรม มียุทธศาสตร์หลัก คือ “การสร้างและสู้”

“สร้าง” โดยใช้องค์ความรู้ ใช้กระบวนการวิจัยอย่างมีส่วนร่วม เป็นเครื่องมือในการสร้างคนในพื้นที่ให้มีความตื่นตัวและมีสำนึกร่วม ใช้ประเด็น/ปัญหาของชุมชนในการสร้างกิจกรรม ใช้โฮงเฮียนแม่น้ำของ เป็นสถานที่ในการสร้างการเรียนรู้ สร้างแนวร่วมการทำงานทั้งในและนอกพื้นที่ และสร้างสภาประชาชนเป็นองค์กรในการขับเคลื่อนงานระยะยาว

“สู้” โดยขับเคลื่อนให้หยุดการพัฒนาที่ทำลายวิถีธรรมชาติและวิถีชีวิตลุ่มน้ำโขง ใช้ต้นทุนทางประวัติศาสตร์ นิเวศ วัฒนธรรม รวมทั้งใช้งานสื่อสารรณรงค์ในการสื่อสารต่อสาธารณะ ฯลฯ

หลักคิดและปรัชญาในการทำงานที่สำคัญ เช่น เชื่อว่าทุกคนสามารถเปลี่ยนแปลงได้ รอเป็น เย็นพอ รักษาจุดร่วม สงวนจุดต่าง เริ่มจากกลุ่มเล็กๆ ที่เข้าใจ แล้วขยายออกไป รู้จักฟังทุกกลุ่ม ทุกฝ่าย ไม่คิดแทน ไม่ทำแทน ไม่ตัดสินใจแทน แต่สร้างการมีส่วนร่วมของคนในพื้นที่ ฯลฯ

นอกจากนี้  มีการลงพื้นที่จริง เพื่อให้ผู้เรียนได้ศึกษาสภาพปัญหาจริงของพื้นที่ รวมทั้งกระบวนการทำงานของชาวบ้านในชุมชนต่างๆ ได้แก่ พื้นที่ระเบิดแก่งแม่น้ำโขง กลุ่มทอผ้าไทลื้อบ้านหาดบ้าย พื้นที่ชุมชนบ้านบุญเรือง และป่าบุญเรือง เป็นต้น แล้วสรุปการเรียนรู้จากการศึกษาดูงาน เพื่อนำสิ่งที่ได้เรียนรู้กลับไปใช้ในการทำงาน

การสรุปบทเรียนตลอดหลักสูตร

มีกระบวนการสำคัญ ดังนี้

  • ทบทวนคุณค่างานจัดระบบชุมชนที่ทำ และเป้าหมายระยะยาวในการทำงานจัดระบบชุมชน
  • วิเคราะห์จุดแข็ง-จุดอ่อนในการเป็นนักจัดระบบชุมชนของตนเอง เพื่อนำไปพัฒนาการทำงานในอนาคต
  • วิทยากรฯ เติมความรู้ใหม่ เช่น หลักคิด/ปรัชญาในการทำงานจัดระบบชุมชน โดยเชื่อมโยงตัวอย่างจากการศึกษาดูงานเพื่อนำไปปรับใช้กับแต่ละพื้นที่ รวมทั้งเติมความรู้ที่ผู้เรียนยังต้องการการอธิบายเพิ่มเติม
  • ผู้เรียนสะท้อนความรู้สึกจากการเข้าร่วมหลักสูตรนักจัดระบบชุมชน
  • ฯลฯ